Nga Henrik Zotaj
Aktualisht, jemi pa te dhena -- sa gra dhe vajza bene kontrollin e gjirit me mamografi, eko grafi, apo te dyja sipas grupmoshes per gjate muajit tetor,, sa prej tyre kishin incidencen me te larte,, sa prej tyre u diagnostikuan me tumor te gjirit, sa u recomanduan per vazhdimesine e ekzaminimeve te tjera si citologji, biopsi, dhe sa prej e tyre ishin shendetshem.
Por, ne kemi ne dore si profesioniste te fushes t'ju bejme me dije se:
1. Veteekzaminimi cdo muaj i gjirit, eshte ne plot raste shpetimtar per grate dhe vajzat,,
2. Vizita te mjeku juaj, cdo 6 muaj po ashtu.
3. kryerjen e nje mamografie, ekografie ose te dyja sipas grup moshes cdo 2 vjet,, dhe per ato qe kane te aferm me tumore te gjirit, cdo vit,, kjo do te bente te mundur zbulimin e hershem te kancerit te gjirit, ky zbulim i hershem dhe nje trajtim medical i mire do te sillte deri sherimin e tij,,
Si ta dallojme nje gji te semure:
1. kur prekim nje mase ose gunge sado te vogel
2. kur veme re nje asimetri mes te dy gjinjeve
3. kur shohim dhe prekim nje lekure (gjiri), te rrudhosur si ajo e portokallit,
4. kur veme re shtremberime arkitekturore
5. kur kemi konstatuar mikrokalcifikime
6. kur kemi skuqje, majisje ose rrjedhje sekrecionesh nga gjiri.
Keto shenja dhe te tjera te ngjashme, duhet te na ndergjegjesojne ne te mposhtim friken dhe neglizhencen dhe ti drejtohemi mjekut.
Te dhenat tregojne se ne ne vendin tone numri i te semureve me kancer rritet nga viti ne vit,, dhe jo ulet,,,sic degjova sot ne nje tv,,
tumoret qe hasen me shpesh jane:
kanceri i gjirit
kanceri i pulmonit
kanceri gastro- intestinal,( ky i fundit), eshte rritur frikshem ne vitet e fundit,, (nga te dhenat me pacientet e mi) kanceri i traktit gastro-intestinal, si trakt e theksoj, eshte me i larte si incidence ne krahasim me kancerin e pulmonit dhe ate te gjirit, kjo per shkak te ndryshimit total te stilit te jetes, pra dhe te ushqyerit,, mungeses se aktivitetit, obezitetit etj.
Shqiperia ka mbi 7500 - 8000 raste te reja me kancer ne vit,, ketu perfshihen paciente te diagnostikuar dhe trajtuar ne spitalet tona publike, kryesisht Spitali Onkologjik ne Tirane, nje pjese tjeter e pacienteve diagnostikohen dhe trajtohen ne spitalet private, kryesisht ato amerikane dhe nje pjese tjeter jashte vendit dhe qe vijne ne Shqiperi ose ne Remision ose per ndjekje nga Kujdesi Paliativ, per keto arsye profesionistet nuk duhet te flasin per shifra kuturu, sepse mbi bazen e ketyre shifrave planifikohen gjithe burimet njerzore, medicale, financiare,, infrastrukturore , mjekesore etj, per vitin dhe vitet e ardhshme, kjo eshte arsye e forte se perse duhet:
Regjistri Kombetar i Kancerit,
perse duhet te forcojme sherbimet onkologjike qe kemi dhe perse duhet te investohemi ne zbulimin e hershem te tumoreve,, dhe gradualisht te pergatitim resurset per parandalimin e semundjeve tumorale ne Shqiperi.
Ndryshe semundjet tumorale ne Shqiperi, rreth vitit 2020 do te zene vendin e pare si semundshmeri dhe si shkaktare te vdekshmerise.
Ne jemi vone, por jo pa shprese.
