Niveli i produktivitetit të punës në Shqipëri është i ulët, në fakt më i ulët sesa në çdo vend tjetër të Europës Lindore, sipas Bankës Botërore (shih grafikun).
Krahasimet tregojnë se produktiviteti i punës, i matur nëpërmjet Prodhimit të Brendshëm Bruto (PBB) për punëtor, ishte rreth 31,000 dollarë në Shqipëri në vitin 2016, ndërsa në SHBA 60,000 dollarë për punëtor, në Lituani, 57,000 dollarë në Estoni dhe 48,000 dollarë në Rumani, thuhet në një studim të posaçëm të Bankës Botërore për aftësitë në punë në Shqipëri i publikuar së fundmi.
Ekspertët e Bankës lajmërojnë se produktiviteti është nën një kërcënim të mëtejshëm pasi popullsia e Shqipërisë po plaket, e cila në afat të mesëm dhe të gjatë do të ushtrojë presion mbi rritjen e produktivitetit. Profili demografik i Shqipërisë është disi më i ri se ai i pjesës tjetër të Ballkanit Perëndimor, pasi popullsia nën moshën 30 vjeç përbën 41% të popullsisë së përgjithshme, krahasuar me 36% për vendet fqinje.
Megjithatë, mosha mesatare po rritet. Ndërmjet viteve 1980 dhe 2015, pjesa e popullsisë nën 30 vjeç ra, ndërsa pjesa e popullsisë mbi 30 vjeç u rrit. Ekspertët e Bankës Botërore vënë në dukje se, migrimi jashtë vendit është bërë një strategji e rëndësishme për punësimin, por kjo mund të ndikojë negativisht në rritjen e produktivitetit në Shqipëri në afat të gjatë.
Ikjet e mëdha jashtë vendit nënkptojnë se një pjesë e fuqisë produktive të punës është larguar. Banka Botërore evidenton se, numri i emigrantëve shqiptarë u rrit më shumë se trefish gjatë dekadave të fundit: nga 0.2 milionë në vitin 1990 në 1.05 milionë në vitin 2017, duke përfaqësuar pothuajse 40 përqind të popullsisë rezidente (Statistikat e OKB-së 2018).
Kjo shifër është më e larta në Ballkanin Perëndimor pas Bosnjë dhe Hercegovinës. Shqipëria përjetoi ikje të konsiderueshme të punonjësve të kualifikuar (rreth 40% e fuqisë punëtore e arsimuar ka emigruar në vendet e OECD deri në vitin 2010). Paralelisht Shqipëria pati rritje të ulët të pagave.
Por, emigrantët e kualifikuar nuk mund të zëvendësohen lehtë nga punëtorët e mbetur. Përveç kësaj, edhe pse remitancat kontribuojnë në reduktimin e varfërisë, ato mund të dekurajojne dëshirën për të punuar. Por një rikthim i mundshëm i emigrantëve mund të ndikojë në transferimin e njohurive dhe kapitalit njerëzor të fituar jashtë. Gjithashtu investimet financiare në diasporë mund të gjenerojnë përfitime ekonomike dhe rritje të produktivitetit, thekson Banka Botërore. /Monitor/
