Nga Kastriot Dervishi

Para pak ditësh qeveria miratoi vendimin për kthimin e eshtrave të Mit’hat Frashërit në atdhe. Por ama për Mit’hatin deri në vitin 1908 se pas kësaj kohe, ai është i papranueshëm dhe kryetar i organizatës së “pulaxhinjve”. Menjëherë pas kësaj, tabori propagandistik komunist, filluan të riciklojnë plehun e vjetër enverist të historiografisë e filmografisë komuniste kundër ballistëve. Propagandistët e taborit të kuq, që asnjëherë nuk shohin udhëheqësit e vërtetë të komunistëve Miladin Popoviçin dhe Dushan Mugoshën, synojnë të thonë se nacionalistët nuk e donin Shqipërisë, ndërsa dy jugosllavët e përmendur, po i digjte xhani për shqiptarët. Si atëherë, ashtu edhe sot, qëndrimet e dy jugosllavëve dhe propagandistëve komunistë për nacionalistët janë të njëjta. 

Marrëveshja e Mukjes ka qenë një përpjekje e Abaz Kupit për të bashkuar organizatat politiko-ushtarake të kohës sipas porosive të anglezëve. Kjo marrëveshje nuk kishte shanse të zbatohej për dy arsye: sepse komunistët nuk donin të ndanin pushtet, por ta merrnin të gjithë atë, si dhe për shkak të çështjes së Kosovës së përmendur aty. Nisja e bisedimeve në Tapizë e më pas në Mukje nuk ishte bërë pa miratimin e Miladinit, Dushanit dhe Enverit. Në kohën e miratimit të marrëveshjes, ata u gjendën në formimin e brigadës së parë komuniste në Vithkuq të Korçës. Çastin kur ato morën vesh marrëveshjen e gjejmë në traktin e një prej dëshmitarëve të ngjarjes, Xhelal Staraveckës. Ky i fundit ishte në fillim me forcat komuniste. Më pas doli kundër tyre. Ai botoi një libër me trakte në vitin 1944, ku shpjegonte shumë ngjarje të asaj kohe.

Ekstrat nga trakti nr.1 i Xhelal Staraveckës

Shokë, e dini pse u prish kongresi i Mukajt, ja pse:

“Në atë kongres ishte shënuar fjala Shqipëri etnike, domosdo për Kosovën. Mirëpo, Dushani e Miladini, banorë të Metohisë, Fushë Kosovës, nuk durojnë që Kosova t’i hiqet Jugosllavisë. Për këto o shokë u prish bashkimi i Mukajt, jam ndodhur vetë me shumë shokë të Qendrorit në krye të të cilëve ishte druzheMiladini, kur me një postë të jashtëzakonshme arriti proklamata e bashkimit të Mukajt. E hapëm proklamatën dhe e kënduam. Në fytyrën e lexuesit shndriti rrezja e gëzimit për sihariq të bashkimit, të gjithë u gëzuam. Më vonë e mora atë proklamatë dhe duke e shpjeguar gjysëm shqip e gjysëm serbisht, pse unë nuk di serbishten, por edhe ai nuk di shqipen, por sido i varfër nga serbishtja ia shpjegova dhe ai e kuptoi, në fytyrën e tij menjëherë hipi një cerge e zezë dhe filloi të thotë: “Nuk pranohet ky bashkim, ne tani po forcohemi, do të fillojmë nga sëpata, e jo të bëjmë lidhje me qentë. Pastaj Skipëri etniçka-jebemtimajku”. Neve që qemë të tërë gjithë gaz morëm ngjyrë serioze duke thënë: “Po këta pizevenër nacionalistë do ta shohin tashmë sa të organizohemi dhe pak ditë se sëpatën do t’u vëmë, e sa e sa të tjera duke thënë se dashkan Shqipëri etnike”.