Profesor i nderuar Russel King,
Të nderuar të ftuar,
Madhësia e popullsisë është në rënie për shkak të uljes së pjellorisë dhe migrimit masiv. Që nga viti 1990, Shqipëria ka përjetuar një nga proceset më të mëdha migratore bashkëkohore dhe, nëse i referohemi të dhënave zyrtare, pothuajse mbi gjysma e popullsisë aktuale të vendit ka emigruar. Këto numra e rendisin Shqipërinë në mesin e vendeve të para të botës në lidhje me numrin e përgjithshëm të emigrantëve në raport me popullsinë në vend dhe ky fenomen padyshim që përbën një shqetësim të madh kombëtar.
Dihet mirë se migrimi motivohet nga varfëria, papunësia, paqëndrueshmëria politike dhe mungesa e përgjithshme e perspektivave. Por në kushtet e vendit tonë ka edhe arsye të tjera të cilat po e shndërrojnë këtë fenomen në një gangrenë sociale dhe veçanërisht për të rinjtë siç janë rritja e korrupsionit, mungesa e shëndetit cilësor, mungesa e sundimit të ligjit dhe barazia për të gjithë, përjashtimi social, mosbesimi i shtuar ndaj politikës dhe konflikteve, mos ushtrimi i së drejtës së votës, etj.
Të rinjtë po përballen me mungesë të vendeve të reja të punës dhe meritokracisë në lidhje me punësimin. Të rinjtë e perceptojnë situatën si të pandryshueshme dhe madje të padurueshme, dhe dita-ditës po braktisin vendin, duke u ndarë nga rrethi i tyre familjar, fisnor dhe shoqëror, si dhe nga atdheu i tyre. Ata e kanë të pamundur të realizojnë ëndrrat e tyre, të përdorin aftësitë e tyre, të marrin pjesë në jetën demokratike. Të rinjtë po përjetojnë një krizë të thellë besimi.
Sipas raportit të Zyrës Evropiane të Mbështetjes së Azilit që daton në Gusht 2020, numri i azilkërkuesve për herë të parë nga Shqipëria për periudhën Korrik 2018 deri Korrik 2020 ka arritur në 34135 persona. Këto të dhëna janë mjaft të larta krahasuar me vendet e rajonit ku përkatësisht nga Serbia janë 6893 azilkërkues, nga Kosova 5530, nga Maqedonia e Veriut 4858, nga Bosnja dhe Hercegovina 2447 dhe nga Mali i Zi 426 azilkërkues.
Nevojitet një krahasim për të parë intensitetin e azilkërkuesve për 1000 banorë të vendit tonë me vendet e rajonit. Shqipëria ka një numër azilkërkuesish për periudhën dy-vjeçare Korrik 2018-Korrik 2020 rreth 18.4 herë më e lartë se Bosnja, 17.4 herë më e lartë se Mali i Zi, 12 herë më e lartë se Serbia, 5.1 herë më e lartë se Maqedonia. Maqedonia Veriore, dhe 3.9 herë më e lartë se Kosova.
Nëse në ditët e sotme 12 persona për 1000 banorë emigrojnë nga Shqipëria në Bashkimin Evropian, nga Kosova emigrojnë 3.3 persona, nga Maqedonia Veriore 2.3 persona, nga Serbia 1 person, nga Mali i Zi 0.7 persona dhe nga Bosnja dhe Hercegovina 0.6 persona. Shumica e atyre që emigrojnë janë të rinj. Të dhënat e EUROSTAT tregojnë se rreth 78% e kërkesave totale janë nën moshën 34 vjeç. Numri i azilkërkuesve të moshës 18-34 vjeç, si dhe të moshës 17-18 vjeç është gjithashtu mjaft i lartë.
Kjo është dhe duhet të konsiderohet një katastrofë kombëtare.
Unë çmoj nderin që Profesor Russell King të akordojë Titullin e Meritës së Posaçme Civile, si një nga studiuesit më të njohur në fushën e migracionit shqiptar në Evropë, në shenjë mirënjohje për disa vite të veprimtarisë kërkimore shkencore në studime, botime dhe ndërkombëtare konferenca. Kjo dekoratë është një vlerësim i punës suaj të palodhur, për ngritjen e vetëdijes së të rinjve, studentëve dhe studiuesve shqiptarë dhe të huaj, në lidhje me këtë fenomen shoqëror, i cili është një çështje e rëndësishme për Shqipërinë dhe të ardhmen e saj.
Profesori Russell King, nga Universiteti i Sussex në Mbretërinë e Bashkuar, ka një aktivitet të gjerë shkencor që përfshin dekada dhe është njohur nga qarqet shkencore brenda dhe jashtë MB si një nga studiuesit më të njohur në botë në fushën e migracionit. Profesor Russell King është një nga ekspertët më të mirë për çështjen e migracionit shqiptar, duke udhëhequr studime dhe doktoratura në këtë fushë të veçantë.
Madhësia dhe intensiteti i procesit të migrimit, format dhe modelet e ndryshme të tij, kanë qenë të tilla që Prof Russell King e quan Shqipërinë "një laborator për studimin e proceseve të migrimit". Studimet e fundit të Prof. Russell King tregojnë se migrimi i mundshëm nga Shqipëria është rritur dhe aktualisht 52% e popullsisë së moshës 18 deri në 40 vjeç, do të donte të migronte duke ndikuar drejtpërdrejt në shpopullimin e vendit tonë. Sipas këtyre studimeve, pavarësisht nga faktorët mbizotërues ekonomikë, janë shfaqur faktorë të rinj, siç janë "arsimimi i fëmijëve" dhe "mungesa e perspektivës në vend".
Struktura socio-demografike e flukseve të migracionit tregon se më të arsimuarit, më të kualifikuarit, të punësuarit dhe ata me të ardhura të mesme dhe të larta aktualisht dëshirojnë të migrojnë nga Shqipëria. Kjo padyshim do të ketë pasoja negative në zvogëlimin e kapitalit njerëzor të vendit dhe do të dobësojë konkurrencën e vendit. Sipas numrave të UNESCO-s, në vitin 2017 Shqipëria numëronte rreth 17,000 studentë që studiojnë jashtë. Këto numra, nga pikëpamja absolute, e vendosin Shqipërinë në krye të vendeve në rajon, ndërsa nga këndvështrimi relativ, në raport me popullsinë, e vendosin atë ndër vendet e para në botë.
Nga njëra anë, studimi i të rinjve shqiptarë është një fenomen pozitiv, sepse ata krijuan një diasporë shkencore, e cila është rritur dhe zhvilluar nga pikëpamja sasiore dhe cilësore. Studimet e Profesor King tregojnë se ka disa mijëra shqiptarë të rinj që kanë përfunduar doktoraturën në universitetet e Bashkimit Evropian dhe Shtetet e Bashkuara dhe pothuajse 62% e tyre punojnë në universitete, laboratorë dhe institucione shkencore të këtyre vendeve. Ato përfaqësojnë një potencial të madh për zhvillimin ekonomik dhe shoqëror të vendit tonë.
Por, pyetja që shtrohet është se sa përqind e tyre do të dëshironin të ktheheshin në atdheun e tyre pas përfundimit të studimeve. Në këtë pikë, gjithashtu, rezultatet janë dekurajuese. Sipas sondazheve, 94% e tyre preferojnë të qëndrojnë jashtë vendit pasi të kenë përfunduar studimet. Ky nivel i lartë i migrimit potencial është vërejtur edhe në universitetet e vendit ku pothuajse 79% e të rinjve universitarë dëshirojnë të emigrojnë.
Si pasojë, si rezultat i këtij emigracioni, Shqipëria po humbet kapitalin e saj më të vlefshëm, atë njerëzor, së pari dhe kryesisht të rinjtë e talentuar dhe të arsimuar mirë në universitetet vendase dhe të huaja. Migrimi në përgjithësi, dhe i të rinjve nga Shqipëria në veçanti, gjithnjë e më shumë po merr tiparet e rrjedhjes së trurit, kostoja e së cilës do të jetë shumë e lartë për vendin.
Urime dhe faleminderit Profesor King!
2
